Bia là một trong những đồ uống phổ biến nhất trên thế giới, được yêu thích bởi nhiều người vì hương vị, màu sắc và cảm giác của nó. Nhưng bạn có biết làm thế nào để đánh giá một ly bia hoàn hảo không? Bạn có biết những tiêu chí nào để phân biệt các loại bia khác nhau không? Bạn có biết cách thưởng thức bia một cách chuyên nghiệp không? Nếu bạn chưa biết, hãy cùng tôi tìm hiểu về nghệ thuật thẩm bia trong bài viết này.

Nghệ thuật thẩm bia là gì?

Nghệ thuật thẩm bia là quá trình đánh giá một ly bia dựa trên các tiêu chí như màu sắc, hương thơm, vị, cảm giác miệng và hậu vị. Nghệ thuật thẩm bia không chỉ là một sở thích cá nhân, mà còn là một kỹ năng có thể được rèn luyện và phát triển. Nghệ thuật thẩm bia giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về nguồn gốc, thành phần, quy trình sản xuất và chất lượng của các loại bia khác nhau. Nghệ thuật thẩm bia cũng giúp bạn có thể tận hưởng bia một cách tối ưu, khám phá những hương vị mới lạ và phù hợp với khẩu vị của bạn.

Lịch sử và ý nghĩa của nghệ thuật thẩm bia

Nghệ thuật thẩm bia có nguồn gốc từ lâu đời, khi con người bắt đầu sản xuất và sử dụng bia. Theo một số tài liệu, người Ai Cập cổ đại đã có những quy tắc để đánh giá chất lượng của bia, dựa trên màu sắc, độ trong và độ sủi1. Người Babylon cổ đại cũng đã có những luật lệ để kiểm soát chất lượng của bia, và xử phạt những người làm ra những loại bia kém chất lượng. Người Hy Lạp và La Mã cổ đại cũng đã có những công trình nghiên cứu về thành phần và công dụng của bia.

Trong thời kỳ Trung Cổ, các tu viện ở châu Âu đã trở thành những trung tâm sản xuất và phân phối bia. Các tu sĩ đã áp dụng những kiến thức khoa học và kinh nghiệm để cải tiến quy trình lên men và lọc bia. Họ cũng đã phát triển những loại bia mới, với những hương vị và màu sắc khác nhau. Các tu viện cũng đã tổ chức những cuộc thi để so sánh và đánh giá các loại bia do họ sản xuất.

Trong thế kỷ 20 và 21, nghệ thuật thẩm bia đã trở thành một môn học và một nghề nghiệp. Các trường đại học và viện nghiên cứu đã mở các khoá học và chương trình đào tạo về nghệ thuật thẩm bia. Các chứng chỉ và bằng cấp về nghệ thuật thẩm bia đã được cấp cho những người có kiến thức và kỹ năng về lĩnh vực này. Các cuộc thi và giải thưởng về nghệ thuật thẩm bia đã được tổ chức trên toàn thế giới, để tôn vinh những người có tài năng và đóng góp cho ngành bia. Nghệ thuật thẩm bia đã trở thành một phần của văn hóa và xã hội, gắn kết những người yêu thích và sành điệu về bia.

Để có thể thực hành nghệ thuật thẩm bia, người uống bia cần chuẩn bị một số điều kiện sau:

• Một ly bia phù hợp với loại bia đang uống. Có nhiều loại ly bia khác nhau, được thiết kế để tạo ra những trải nghiệm khác nhau cho người uống. Ví dụ: ly tulip có hình dạng như hoa tulip, giúp tăng cường hương thơm của bia; ly pilsner có hình dạng cao và thon, giúp hiển thị màu sắc và bọt bia của các loại bia nhẹ.

• Một không gian yên tĩnh, thoáng mát và sạch sẽ. Nhiệt độ không gian nên ở mức khoảng 20-22 độ C, ánh sáng nên ở mức trung bình, không quá sáng hay quá tối. Không gian nên tránh những mùi hương lạ hoặc khó chịu, như thuốc lá, xăng dầu, hoa quả chín, v.v.

• Một tâm trạng thoải mái, thư giãn và tập trung. Người uống bia nên tránh những yếu tố gây phiền nhiễu, như tiếng ồn, điện thoại, máy tính, v.v. Người uống bia cũng nên tránh uống bia khi đói bụng, no nê, mệt mỏi hoặc bị ảnh hưởng bởi rượu hoặc thuốc.

Sau khi đã chuẩn bị xong các điều kiện trên, người uống bia có thể bắt đầu quá trình thẩm bia theo các bước sau:

• Bước 1: Nhìn. Người uống bia nên quan sát ly bia trước khi uống, để đánh giá màu sắc, độ trong suốt, lượng và chất lượng bọt bia của bia. Màu sắc của bia có thể được xác định bằng cách so sánh với một thang màu chuẩn, như thang màu SRM (Standard Reference Method) hoặc thang màu EBC (European Brewery Convention). Độ trong suốt của bia có thể được phân loại thành rõ ràng (clear), đục (hazy), mờ (cloudy) hoặc đục nặng (turbid). Lượng và chất lượng bọt bia của bia có thể được đánh giá bằng cách quan sát độ dày, độ bền và kết cấu của bọt.

• Bước 2: Ngửi. Người uống bia nên ngửi hương thơm của bia trước khi uống, để cảm nhận các hợp chất hóa học có trong bia, như este, phenol, aldehit, v.v. Hương thơm của bia có thể được phân loại thành ba nhóm chính: hương thơm từ lúa mạch (malt), hương thơm từ hoa bia (hop) và hương thơm từ men (yeast). Hương thơm từ lúa mạch có thể là ngọt, bánh mì, caramel, sô cô la, cà phê, v.v. Hương thơm từ hoa bia có thể là cay, cam quýt, chanh, dứa, thông, v.v. Hương thơm từ men có thể là trái cây, gia vị, hoa, rượu, v.v.

• Bước 3: Nếm. Người uống bia nên nếm một ngụm nhỏ bia và để nó lan tỏa khắp miệng, để cảm nhận vị ngọt, đắng, chua và mặn của bia. Vị ngọt của bia được tạo ra từ đường trong lúa mạch; vị đắng của bia được tạo ra từ hoa bia; vị chua của bia được tạo ra từ quá trình lên men hoặc lactic acid; vị mặn của bia được tạo ra từ khoáng chất trong nước. Ngoài ra, người uống bia cũng nên cảm nhận cảm giác miệng (mouthfeel) của bia, như độ sánh (body), độ xốp (carbonation), độ nhớt (viscosity), v.v.

• Bước 4: Cảm nhận. Người uống bia nên để ý đến hậu vị (aftertaste) của bia sau khi nuốt, để cảm nhận sự kéo dài và biến đổi của hương vị của bia trong miệng. Hậu vị của bia có thể là ngọt, đắng, chua hoặc mặn; có thể là dễ chịu